رفع شبهه

در پاسخ چند تن از اهالى گز برُخوار كه نظر اين جانب را در باره دو بيت از سروده بديع الزمان همدانى خطاب به ابوسعيد رستمى شاعر شعوبى جويا شده اند ، بايد بگويم بر خلاف خَلْط و شبهه اى كه در پى اشتباهى ناشى از خواندن جُزى كه جمع جزيه است ، به صورت نادرست جَزى ِ مُعَرَّب ِ گزى براى نويسنده كتاب ( گز و بُرْخوار در گذر گاه تاريخ ، انتشارات هشت وبهشت ، اصفهان ١٣٨٩ ص ٣٠٣ س ١٣ تا ٢٠ ) حاصل شده معنى نادرست ” همانا گز وگزى سزاوار ذلت است ” ( همان ، ص ٣٠٣ س ٢٠ ) از اين دو بيت به ذهن نامبرده رسيده است كه به هيچ وجه من الوجوه با معنى مدلول سروده بديع الزمان همدانى موافقت ندارد.

براى رفع شبهه توجّه علاقه مندان را به توضيح زير جلب مى كنم:

واژه ء جُزى يا جِزى به ضم يا كسر اول و الف مقصوره آخر جمع جزيه است.

و معنى دو بيت زير

تريد   على  مكارمنا   دليلا                   متى احتاج النهار الى الدليل

السناالضاربين جُزى عليكم                    و انّ الجُزى   اولى   بالذليل

چنين است :

مى خواهيد براى سجاياى خود دليل بياوريم            از  چه   زمان  روز  نيازمند  دليل   بوده  است

ما  نبوديم كه جزيه را به  شما تحميل  كرديم         جزيه سزاوار كسى است كه زبون و حقير است

تهران سوم شهريور ماه نود وپنج

منوچهر برومند

م ب سها