یادی از دکتر پرویز ناتل خانلری

نام نامی زنده یاد استاد پرویز ناتل خانلری ادیب اریب سخن سنج و شاعر وارسته آزاده و پژوهشگر نستوه عرصه ادب و هنر و تاریخ ایران زمین دور ترین خاطره ادبی ارجمندی ست که مرکوز ذهن اینجانب است . و سابقه آن به زمانی می رسد که قابلیت معارفه محضر بزرگان را نداشتم و نام وی را بر پشت برخی از کتابهای درسی دوران ابتدائی می دیدم و با مُلَخّصی از تاریخ و فرهنگ ایران زمین که به همّت وی نوشته شده بود ، آشنائی می یافتم .‌ سپس در توالی سالهای تحصیلی بواسطه علاقه ای که به تحقیق و تتبّع در آثار ادبی داشتم، مقالات جامعی که به قلم شیوای رسا در جراید ادبی مرقوم می‌فرمود یا به صورت کتب‌ نفیس حکمت آموز در دسترس بود ، می خواندم ، واز خرمن فضل وی خوشه چینی می کردم .و این باعث شد ، سالها قبل از آنکه توفیق زیارت وجود ذی جود آن‌بزرگوار حاصل شود، تاثیرات بارز سخن بزرگ مردی که در ادب و هنر و حکمت و تاریخ فصل الخطاب بود ، و در دقایق مباحث ادبی و اجتماعی دقت نظری بی مانند و حسن سلیقه ای بی بدیل‌ داشت در کمون خاطرم جایگزین گردد، به نحوه اندیشه ام جهت دهد و بنیان فکری ام را هدایت کند.
و اما‌ آنچه در بزرگداشت آن بزرگوار اعم‌‌ از تجلیل شخصیت انسانی و تبجیل مقام و موقعیت ادبی گفتنی ست و در دو حیطه ادب نفس و ادب لفظ می گنجد‌این است که در ادب نفس: وی صفای مجسّم مجرد بود. سلامت نفس و طمانینه و آرامش و فروتتی فاضلانهء استاد مآبانه زینت افزای صفات بارز او بود، که سعهء صدر و‌تواضع و اعتدال و محبّت انسانها و گره گشائی از کار دردمندان را به منصهء ظهور و بروز می نشاند. و صلاح و مصلحت ملک و مِلّت را باز گو می کرد.‌ و امّا در ادب لفظ: و تدقیق در پروراندن مفاهیم و معانی علمی و ادبی و اخلاقی و اجتماعی و القای حکمت و خردمندی در قوالب منظوم و منثور و ارائهء سخن سهل و ممتنع آن مایه از استادی و تسلط بر فضائل مُکتَسَب در سخن سخته و پخته و متین وی مشهود بود، که به قول نظامی عروضی سخن را به آسمان علیین برده و در عذوبت به ماء مَعین رسانده بود.